توضیحات

فهرست مطالب

 فصل اول : کلیات

فصل دوم : مروری اجمالی بر انواع سدها و سازه های وابسته و جایگاه بررسی های زمین ساختی

فصل سوم : شاخص های زمین ساختی

فصل چهارم :شاخص های ریخت زمین ساختی

فصل پنجم : شاخص های لرزه زمین ساختی

فصل ششم : مطالعات موردی در سازه های آبی ایران

فصل هفتم : مروری اجمالی بر نتایج و جمع بندی مطالب

 

مقدمه

 کتاب حاضر تلاشی برای شناسایی، جمع بندی و گروه بندی شاخص های زمین شناسی و ژئوتکنیکی موثر در طراحی و اجرا سازه های مختلف به ویژه در طراحی و اجرا سدها و سازه های آبی وابسته است. اساسا در فرایند مطالعات و اجرا این سازه ها،یکی از بخش های اساسی، انجام بررسی های زمین ساختی است.این بررسی ها به طور کلی در سه بخش زمین ساخت،لرزه زمین ساخت و ریخت زمین ساخت قابل انجام می باشند.نتایج حاصل از این بررسی ها در طراحی و اجرای بخش های مختلف از جمله طراحی های سازه ای ،آب بندی و بهسازی پی ،نگهداری و پایدارسازی ترانشه ها و محل گودبرداری ها و…بکار می رود. بنابراین دقت در انجام چنین مطالعاتی ضروری است.بر این مبنا چنانچه بتوان شاخص هایی را معرفی یا شناسایی نمود که به وسیله آن ها مطالعات و اجرا این سازه ها را با دقت و به صورت کامل انجام داد،می توان به یک طرح فنی تر، ایمن تر و البته اقتصادی تر رسید.در واقع اساس و شاکله انجام مطالعات زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی سازه های آبی و حتی دیگر سازه ها و به ویژه اجرا بهتر و باکیفیت تر آ نها، شناسایی و تعیین این شاخص های مهم و اصلی زمین ساختی است.

رسیدن به چنین هدفی یعنی شناسایی و طبقه بندی کامل این شاخص ها;سالیان بسیاری مدنظر بود. این فرصت در تمام طول این سال ها به دلیل مشغله شدید کاری و گذراندن امور روزمره زندگی حاصل نمی شد.تا اینکه نگارش و ارائه رساله رساله دکترایم در دانشگاه علوم و تحقیقات تهران با راهنمایی استاد عزیز و فرزانه ام جناب آقای دکتر علی سلگی فرصت مغتنمی ایجاد نمود تا از آن بهره ای مناسب برای تحقق این آرزوی بزرگ که سال ها همراه من بود، فراهم گردد.مزید بر آن توسعه و تاکید استاد عزیزم جناب آقای دکتر محسن پور کرمانی و به ویژه دوست بسیار عزیزم جناب آقای دکتر مهدی زارع که هم دانشگاهی سابقم در دوره کارشناسی دانشگاه تهران و استاد مشاور رساله دکترایم، مبنی بر اینکه،رساله موصوف را به کتابی برای استفاده دانشجویان و مهندسین جوان تبدیل نمایم،نیز باعث شد تا تهیه این کتاب را مد نظر داشته باشم.

این مهم یعنی تبدیل رساله موصوف، به کتابی برای دانشجویان و مهندسان جوان، مدت ها به دلیل همان مشغله های همیشگی که هر روز نیز بیشتر می شد معطل ماند. تا اینکه یک روز اتفاقی آقای دکتر فرهاد شیخی دوست عزیز و گران مایه ام در دوره کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی که همیشه با آن پتانسیل مثال زدنی و سخت کوشی بسیارش کارهای مهمی را به نتیجه رسانده بود، رساله را دید و چندبار آن را مطالعه کرد و طبق اظهار نظرش آن را بسیار برای دانشجویان و مهندسین فعال که در این حوضه کار می کنند،مفید یافت و اصرار کرد که آن را به کتاب تبدیل کنیم. از او اصرار به انجام کار و از من به بهانه های مختلف حواله کار به امروز و فردا. در آخر هم خودش بخش عمده و زحمت اصلی تبدیل رساله به کتاب را کشید.

کتاب حاضر یا بهتر است بیان کنم رساله دکترایم را در یک بازه دوساله تدوین کردم.اطلاعاتی را که در اختیار داشتم در قالب جدید،شاخص های زمین شناختی در طراحی و اجرای سازه های آبی به رشته تحریر درآوردم.درواقع اطلاعات و تجربیات سی ساله ام را در این لباس نشاندم و سعی کردم هرچه را در خصوص زمین ساخت و زمین شناسی مهندسی مرتبط با آن در سال های کار در شرکت مهندسی مهاب قدس،شرکت بین المللی پیمانکاری استراتوس و شرکت مهندسی مشاور عمران فرآب تجربه کرده بودم را به دقت و باحوصله جمع بندی کنم.

اگر چه میدانستم با تجربه ای که در پیمانکاری و ساخت دیگر سازه ها آموخته بودم;کاربرد مطالب عنوان شده در متن کتاب یا استفاده از این شاخص در خصوص مطالعه و اجرا سازه های غیر آبی نیز یکسان و قابل تعمیم است،اما تجربه بیشتر در سدسازی و کارهای آبی چه در کسوت مشاوره و طراحی و چه در پیمانکاری و ساخت،کفه تنظیم این کتاب را با شاخص های ارتباط یافته با سازه های آبی سنگین تر می کرد.

ذکر این نکته لازم است که این کتاب در اصل،پژوهش و کوششی در جهت ایجاد ارتباط بین آموخته های دانشگاهی و تجربیات کاری است تا بتوان به معیارهایی آسان،قابل شناسایی و دست یافتنی و صدالبته قابل استفاده برای دانشجویان و مهندسین جوان زمین شناسی و عمران که پس از ما می خواهند با نگاهی دسته بندی شده به پارمترها و مولفه زمین شناسی و ژئوتکنیک آن هم با سرعت و دقت بالاتر دست یابند، می باشد.اما در این کتاب به طور کلی چه خواهید یافت؟

در فصل اول کلیاتی از اهمیت،ضرورت و هدف از تدوین کتاب حاضر ارائه شده است.

در فصل دوم اطلاعات کامل و جامعی،البته به صورت چکیده وار در خصوص سدها و سازه ای وابسته به همراه تقسیم بندی کاملی از انواع سدها و همچنین جایگاه بررسی های زمین ساختی در طراحی و اجرای این سازه ها ارائه شده است.

فصل سوم تا پنجم به بررسی شاخص های مورد بحث اختصاص یافته است.

فصل ششم با رویکرد چگونگی کاربرد و استفاده از نتایج بررسی این شاخص ها در طراحی و اجرا چهار سد تقدیم شده است.

در فصل آخر نیز خلاصه مشخصات 29 شاخص معرفی و بررسی شده،در قالب جداول کاربردی و به منظور جمع بندی موضوعات و دسترسی سریع تر و البته آسان تر برای خوانندگان محترم ارائه شده است.

آرزویم بی تردید این است که مفید اهلش باشد و اگر کمی و کاستی وجود دارد آن ها را متذکر شوند و یا در مقالات،رساله ها و کتب بعدی که می نگارند اصلاح و تکمیل کنند.

مجدد و در پایان از آقای دکتر علی سلگی و دکتر فرهاد شیخی می باید سپاس ویژه داشته باشم. اگر غنایی در کار است قطعا به دلیل درایت،دانش و مدیریت بالای این بزرگواران و اگر نقصانی به چشم دیده شود متوجه اینجانب است.کار مشترک با این عزیزان مایه مباهات است، بی تردید.

ایرج گلابتونچی

تهران-پاییز 1401